Madeira is een eiland in de Atlantische Oceaan op zo’n 1000 km van het vasteland van Portugal ter hoogte van Marokko. Rondom Madeira liggen ook nog een aantal andere eilanden: Porto Santo en de onbewoonde eilandjes genaamd Ilhas Desertas (verlaten eilanden). Tijdens een vakantie Madeira wil je natuurlijk zoveel mogelijk bijzondere lokale gerechten eten, ongewoon lekkere drankjes drinken en toffe dingen doen. Ik zet een aantal tips voor Madeira en Porto Santo op een rijtje!
Een handig kaartje ↓
Eten & Drinken
Eigenlijk is drie dagen veel te kort om alles te kunnen ruiken, proeven, eten, opdrinken en nuttigen. Maar ik heb mijn best voor je gedaan! Madeira is officieel onderdeel van Portugal, dus dan weet je dat het qua gastronomie wel goed zit. Natuurlijk kun je je helemaal het ongans eten aan pastel de nata, maar op dit eiland hebben ze ook een hele eigen keuken en eigen snacks.
Brood, koekjes & chocolade
Wat te denken bijvoorbeeld van Bolo do caco, een rond brood gebakken op een hete steen (genaamd caco) dat je eet met heel veel knoflookboter. Je kan hem gewoon zo los eten als snack bij de borrel, maar je kan ze ook gevuld met vlees, vis of groentes eten als lunchgerecht.
De Madeiresen zijn ook dol op zoetigheid. Het eiland staat vol met suikerriet. Hier wordt niet alleen rum van gestookt, maar het ingekookte suikerrietsap (genaamd molasse of Mel de Cana) wordt ook veel gebruikt om gerechten mee op smaak te brengen. De naam is een beetje verwarrend in de Engelse vertaling, want vrij vertaald zeg je eigenlijk ‘honing van suikerriet’, terwijl ze ook bijenhoning hebben op het eiland. Het wordt ook vaak op een Engelstalige menukaart aangeduid als ‘honey’, terwijl ze eigenlijk de suikerrietmelasse bedoelen. Een koekje bij de thee mag ook niet ontbreken, bij Fábrica Santo Antonio maken ze al sinds 1893 traditionele koekjes. Nu staat de 6de generatie in de winkel waar je de traditionele kerstmis-honing-taart Bolo de Mel de Cana kan kopen of kies voor koekjes zoals Bolacha Maria en Broas Mel de Cana Especiais die verkrijgbaar zijn in decoratieve blikken.
En als je je dan toch tegoed doet aan zoetigheid, kun je maar beter gelijk doorlopen naar UauCacau, een chocolaterie met huisgemaakte bonbons. Gevuld met tientallen verschillende smaakjes, waaronder rum, Madeira wijn, gin en Poncha smaak.
➞ Vergelijk en boek vliegtickets naar Madeira
➞ Reserveer een huurauto via SunnyCars
Vlees, vis & zeevruchten
Mocht je een bezoekje brengen aan de Mercado dos Lavradores in Funchal, dan kun je je ogen uitkijken. De algemene stalletjes zijn er de hele week door, maar op vrijdag en zaterdag zijn er extra kraampjes met nog meer groente en fruit. Neem ook een kijkje op de visafdeling voor espada preta, een gitzwarte engerd met een indrukwekkende rij tandjes. Maar lekker dat hij is! Hij wordt op verschillende manieren bereid, maar gebakken met bijvoorbeeld wat verse maracuja, banaan of op een broodje is de traditionele Madeirese manier.
De vleesliefhebber wordt hier ook op zijn of haar wenken bediend: Espetada staat overal op het eiland op het menu. Van origine werd stukken rundvlees op een takje van de laurierboom geregen en geroosterd boven een open vuur. Nu gebruiken ze in restaurants vooral roestvrijstalen pennen die aan tafel met vlees en al worden opgehangen aan een metalen boog.
Aan schelp- en schaaldieren op Madeira ook geen gebrek. De schelpjes hieronder op de foto heten Patella vulgata en noemen we in het Nederlands de gewone schaalhoren, puntkokkel of napslak en is een in zee levende slakkensoort. In het Engels heten ze limpets en in het Portugees Lapas. Deze slakjes worden geserveerd met veel knoflook en peterselie en smaken een beetje naar stevige mossels. In juli wordt op Madeira zelfs een heus Limpet Festival (Festa da Lapa) georganiseerd in ere van deze delicatesse.
Fruit
Het eiland produceert ook enorme hoeveelheden tropisch fruit. Van maracuja, passievrucht en banaan tot aan avocado’s, papaja’s en custard apple. Maar de bijzonderste vrucht die ik heb gezien was toch wel die van de Monstera Deliciosa, een plant die wij in Nederland wel kennen als de ‘gatenplant’. Ik wist niet eens dat deze kamerplant ook vruchten kon produceren! Het lijken net een soort grote dennenappels; wanneer de vrucht rijp is vallen de donkergroene segmenten er vanzelf af en komt het vruchtvlees tevoorschijn. Op de Mercado staan genoeg verkopers waar je ook wat bij kan proeven. De smaak en structuur is te omschrijven als een kruising tussen een banaan en een ananas; heel bijzonder!
Madeira wijn
Zeg je Madeira, dan denk ik ook gelijk aan Madeira wijn. De zoetige, versterkte, donkergele wijn die de meeste Nederlanders waarschijnlijk alleen kennen als ingrediënt bij het koken. Madeira heeft een aantal overeenkomsten met hoe port gemaakt wordt: tijdens de vergisting wordt er neutrale druivendistillaat toegevoegd om het vergistingsproces te stoppen waardoor er meer restsuikers achterblijven. Maar daarna gaat port de kelders in, terwijl Madeira juist in vaten boven de grond wordt bewaard. Dit om de wijn te maderiseren; ofwel stoven in zijn eigen vat. Door het gebruik van bijvoorbeeld een zinken dak wordt er wel een temperatuur bereikt van 40°C+! Door deze rijping krijg je wijnen die heel lang bewaard kunnen blijven; soms worden er zelfs flessen Madeira opgedoken uit scheepswrakken die nog steeds drinkbaar zijn.
Wil je meer weten over de geschiedenis van dit soort Madeira wijn? Breng dan een bezoek aan een wijngaard of ga in Funchal langs bij Blandy’s Wine Lodge waar ze een heel museum, rondleidingen en een proeflokaal hebben ingericht over Madeira wijn.
Vinho Do Porto Santo
Ook op het buureiland van Madeira, Porto Santo, wordt op kleine schaal wijn gemaakt. Vanwege de harde wind op het eiland zien de wijngaarden er iets anders uit dan dat je gewend bent. De planten zijn niet opgebonden, maar staan los van elkaar in het zand, blijven klein en zijn omringd met kalkstenen muurtjes om ze te beschermen tegen de wind. Leuk om eens te proberen!
Terra Bona Winery
Maar wist je dat er ook ‘gewone’ stille Madeira wijnen gemaakt worden? Zo ook door Maria João en Marco van de Terra Bona Winery. Ze zochten in 2015 eigenlijk een stuk grond voor de bouw van een Boutique Hotel, maar op hun beoogde lapje land stonden allemaal druivenstokken aangeplant. En wat doe je dan? Dan stroop je de mouwen op en ga je wijn maken! Er staat één druivensoort aangeplant, de Arnsburger, een kruising van verschillende Riesling variëteiten. Met die ene druif maken ze drie verschillende wijnen; elk met een andere opvoeding. Van opvoeding op Franse eiken vaten, roestvrijstaal en zelfs in kleien amfora’s genaamd talha.
Naast de wijnen zijn ze nu op een ander stuk land naast de wijngaard alsnog het Boutique Hotel aan het bouwen, kun je lunchen in de wijngaard en hebben ze in de haven van Funchal een zeilboot liggen waar je een wijn-zonsondergang-tour kunt boeken.
Lokale bieren
Op Madeira worden ook een aantal speciaalbieren gebrouwen; de grootste hiervan is overduidelijk Coral. De brouwerij net buiten Funchal brouwt 6 verschillende soorten bier: Coral Branca, een alcoholvrije branca, de Coral Tónica (een stout), een alcoholvrije tónica, de Coral Especial in blik en de Coral Puro Malte met Iberische en Belgische mouten en hop uit Duitsland.
Ik bezocht ook een bar-restaurant in de haven met een micro-brouwerij midden in de zaak genaamd Beerhouse. Het is een kleine installatie maar ze maken een grote verscheidenheid aan bieren, met zelfs een serie vatgelagerde bieren met Madeirese druivenmost. Alle bieren zijn ook te bestellen in het restaurant, maar mij viel vooral de service erg tegen. Ik wilde een tweede biertje bestellen, maar werd compleet genegeerd op het terras. Jammer, want verder wel een leuke plek met uitzicht over de haven van Funchal.
Voor wél een leuke service en atmosfeer ga je naar bier- en wijnbar FugaCidade. Er zijn 10 wisseltaps met voornamelijk Portugese brouwerijen, een bierkoelkast vol met Portugees craft beer en toen ik er was (begin september 2022) was er ook een bierkoelkast vol met Deens speciaalbier. Leuk klein zaakje met een eigenaar die onwijs veel kennis heeft over Portugese brouwerijen. Alle bieren die er verkocht worden zijn ook te koop om zelf mee te nemen.
Poncha
Naast wijn, bier, rum en Brisa (een frisdrank-merk van Madeira met lokaal fruit) is er nog een ander drankje waar Madeira beroemd (en berucht) om is: Poncha. Dit is een simpele cocktail gemaakt van Madeirese witte rum met een alcoholpercentage van 50%, suiker of honing en fruitsap. De meest traditionele versie is met citroensap of een mix van citroensap en sinaasappelsap, maar in speciale Poncha-bars zijn er onnoemelijk veel variaties te vinden.
In een hoge maatbeker doe je rum, honing en sap in een verhouding van 1:1:1 of 1:1:2. Met behulp van een houten poncha-stok (de caralhinho) die je in je handen draait meng je alle ingrediënten tot één geheel. Serveer met wat ijsblokjes en klaar! Ook heel gemakkelijk om thuis zelf te maken. Wel pittig met het hoge alcoholpercentage, vind je dat wat té heftig: dan kun je natuurlijk ook een witte rum gebruiken met een lager alcoholpercentage of wat meer sap toevoegen.
➞ Vergelijk en boek vliegtickets naar Madeira
➞ Bekijk alle pakketreizen van TUI naar Madeira
IJs
Ik ben niet de allergrootste ijseter (geef mij maar kaas), maar als er dan een speciaal ijsje wordt gemaakt op Porto Santo dat alleen daar verkrijgbaar is; dan ga ik wel overstag. Dit softijs Lambeca wordt gemaakt met gecondenseerde melk, lokaal fruit en kleurstof: superlekker en silky smooth. Wel dooreten, want met zelfs niet superhete temperaturen in september smolt het ijsje onder mijn ogen weg. Op Madeira werden we getipt om het ijs van FRIIC te proberen, maar daar is het helaas niet meer van gekomen. Maar ik wilde je de tip niet onthouden.
Restaurant Kampo
Er is genoeg keus op het gebied van restaurants, koffiehuisjes, bars en lunchplekken. Maar als je de kans krijgt, ga dan zeker ook even langs bij Restaurant Kampo van Chef Julio Pereira. Boven heb je een open keuken met een U-vormige bar waar je aan kan zitten eten, vraag dus vooral bij het reserveren of daar nog een plekje vrij is. Ik zaten aan een ‘gewoon’ tafeltje en keek de hele avond jaloersmakend naar de mensen die bijna hun neus in de pannen konden steken.
Het concept is shared dining, maar dan alleen voor de voorgerechten; een hoofdgerecht bestelt ieder voor zich. De eend als hoofdgerecht was top, maar de voorgerechten stelen hier de show. Tonijn tartaar in een crispy hoorntje, zuurdesembrood met chorizo-kruim-boter, sardines met aubergine en ossenstaart ravioli met foie gras mousse… Weggespoeld met een volle rode wijn uit de Dão van Quinta de Lemos, speciaal geselecteerd door chef Julio. Topavond!
➞ Vergelijk en boek vliegtickets naar Madeira
➞ Reserveer een huurauto via SunnyCars
Doen op Madeira en Porto Santo
Mocht je nu tussen het eten en drinken door nog wat tijd over hebben, dan zijn er ook nog genoeg andere dingen om te doen tijdens je vakantie Madeira of Porto Santo. Ga bijvoorbeeld walvis-spotten met een boot of boek een jeep-safari die je alle highlights van het Madeira of Porto Santo laat zien. Is het een heldere dag op Madeira? Ga dan ook naar het beroemde uitzicht platform met glazen bodem van Cabo Girão. Het is één van de hoogste kliffen (580 meter) van Europa, dus een must om er een keer bovenop gestaan te hebben. Wij hadden helaas heel veel mist, dus ik heb niets van het uitzicht kunnen zien. Entree tot het platform is wel gratis.
Wandelen
Madeira is ook bekend van de Levadas; met de hand gegraven irrigatiewerken waarvan sommige wel teruggaan tot de 16de eeuw. Het water uit de bergen wordt met behulp van de levadas het eiland rondgeleid zodat er overal water beschikbaar is. Er is ongeveer 3000 kilometer aan wandelpad en levadas op Madeira, van beginner tot gevorderde hiker. Collega Laura van Reisachtig heeft een mooi artikel geschreven over de 9 mooiste wandelingen op Madeira.
Laurierbossen bezoeken
De laurierbossen, Laurissilva Forest, van Madeira bevinden zich op de hellingen van de bergen in het noorden van het eiland in de buurt van Fanal. UNESCO heeft dit grootste laurierbos ter wereld in 1999 op de werelderfgoedlijst geplaatst en wordt beschouwd als één van de 7 Natural Wonders of Portugal.
Strandhangen
Mocht je nu genoeg tijd hebben om ook even te luieren; op Madeira zijn er (bijna) geen zandstranden, behalve een zwart zandstrand bij Praia do Porto do Seixal. Voor zandstrand zul je toch echt de 2,5 uur durende ferry moeten nemen naar het buureiland Porto Santo. Daar is maar liefst 9 kilometer aan goudkleurig zandstrand te vinden. En als je dan toch op Porto Santo bent, ga dan even poedelen in de natuurlijke rock pools in Porto das Salemas. Hou je van zand tussen je billen? Porto Santo is net als Madeira een vulkanisch eiland met bijbehorende geologische fenomenen. Zo zijn er de The Organ Pipes – Ana Ferreira Peak, met zeskantige basaltstructuren, vergelijkbaar met de rotsformaties van de Ierse Giant’s Causeway.
Slapen op Madeira en/of Porto Santo
Tijdens mijn trip naar Madeira en Porto Santo sliep ik zelf in het Four Views Oasis, helemaal prima met een ruim balkon, uitzicht op zee en een uitgebreid ontbijtbuffet (met bubbels!). Nadeel is wel dat je niet echt in de buurt zit van Funchal of een gezellig dorpje. Zeker omdat ik de vibe van Funchal heel leuk vond, zou ik dat zeker ’s avonds ook nog wel willen meemaken.
Reizen naar Madeira
Ik kan online wel wat oude blogs vinden over een ferry van Portugal naar Madeira (die er 24 uur over doet), maar de makkelijkste manier is toch wel om te vliegen. Vanaf Schiphol vliegt Transavia drie tot vier keer per week rechtstreeks naar de luchthaven in Funchal. Het nadeel van deze vluchten is wel dat ze vaak heel vroeg (06:00) vertrekken vanaf Amsterdam. Je kan ook later richting Madeira vliegen met bijvoorbeeld TAP Air, maar dan heb je wel een overstap in Lissabon. Kijk voor alle beschikbare vluchten en prijzen op vliegtickets.nl.
➞ Vergelijk en boek vliegtickets naar Madeira
➞ Bekijk alle pakketreizen van TUI naar Madeira
Auto huren op Madeira
Er is geen trein (meer) op Madeira, maar er rijden nog steeds bussen en taxi’s mocht je het openbaar vervoer willen gebruiken. Ga je alleen een paar dagen naar Funchal, dan is dat prima; je kan veel gewoon te voet doen en er zijn kabelbanen richting de bergen. Maar mocht je meer van eiland willen zien, dan is een huurauto eigenlijk wel een must. Een jeep is geen verplichting (met een gewone auto kom je bijna overal), maar mocht je het leuk vinden om wat meer offroad te gaan met een ervaren chauffeur, dan kun je een jeeptour boeken bij Discovery Island Madeira. Ook een goed adresje mocht je willen klimmen, kajakken of canyoningen.
➞ Reserveer een huurauto via SunnyCars
Voor dit artikel ben ik door Visit Madeira uitgenodigd, maar deze post bevat 100% mijn eigen mening en beleving.
Elke week de nieuwste recepten/artikelen in je mailbox? Schrijf je dan via deze link in voor de wekelijkse nieuwsbrief!
ZIN IN NOG MEER REISTIPS? ↓
Geef een reactie