Alles over de aardappel

[gastblog: Helena van IndoRotterdammert]

Op uitnodiging van CêlaVíta bezocht ik samen met een groep bloggers aardappelteler Verhoeven B.V. in het Noord-Brabantse Erp. Daar leerden we van alles over de geschiedenis en voedingswaarde van de aardappel en gingen we het veld op om meer over de teelt te leren.

Aardappelveld met Hansa aardappelen

Oorsprong van de aardappel

De middag begon met twee korte lezingen in de fabriek van Verhoeven B.V. Allereerst vertelde culinair historica Charlotte Kleyn over de geschiedenis van de aardappel. Alhoewel de aardappel door velen als typisch Nederlands wordt gevonden, komt de aardappel uit Amerika. Rond 1536 is de aardappel vermoedelijk uit Peru naar Europa gekomen, nadat de ontdekkingsreizigers de planten/zaden mee terug namen naar huis.

De aardappel was allereerst helemaal niet populair als voedsel. Het was nog vrij bitter van smaak. Het werd voornamelijk door de armen gegeten en als veevoer gebruikt. Toch was de aardappel wel populair, maar dan vooral als sierplant, vanwege de mooie witte bloemetjes. Toen er uiteindelijk tijden van schaarste uitbraken, verspreidde de aardappel zich meer en meer als standaard voedsel voor alle Nederlanders. Het werd uiteindelijk zelfs de meest populaire koolhydratenbron tijdens de warme maaltijd.

concurrentie

Inmiddels zijn er veel meer vervangers voor aardappelen bijgekomen. Na de opmars van rijst en pasta, werden later couscous, bulgur en uiteindelijk quinoa populair. Hierdoor is er een duidelijke afname van het eten van aardappelen te zien. Aten Nederlanders voor de 2e Wereldoorlog nog in totaal zo’n 130 kilo per jaar, nu is dat nog maar 80 kilo per jaar.

Voedingswaarde van de aardappel

Daarna nam diëtist Marieke van de Pavert het stokje over en vertelde over de voedingswaarde van de aardappel. De aardappel wordt in Nederland als één van de weinige landen als koolhydratenbron gezien in plaats van als groente. Dit heeft met name te maken met het feit dat de aardappel meer koolhydraten bevat dan de gemiddelde groente. In vergelijking met rijst en pasta bevat de aardappel juist vrij weinig koolhydraten en past dan ook in een koolhydraatarm dieet. Ook voor de calorieën hoef je het niet te laten. Een portie aardappelen is ongeveer de helft van een portie rijst of pasta. Daarnaast bevatten aardappelen allerlei vitamines en mineralen, zoals vitamine C, kalium en vitamine B6.

Tot op heden is de aardappel nog steeds de meest gegeten koolhydratenbron tijdens de warme maaltijd onder Nederlanders. Maar het gebruik neemt wel af. Van de Pavert vindt het gek dat ondanks de eigenschappen van aardappelen, de populariteit van de aardappel afneemt. De aardappel zou juist als (‘nieuwe’?) superfood gezien moeten worden.

Het veld in

Uitleg over de nieuwe aardappelrassen

Een kleine 5 minuten rijden van de fabriek, liggen er diverse velden waar verschillende soorten aardappelrassen worden gekweekt. De oogst wordt gebruikt door CêlaVíta om diverse koelverse aardappelproducten mee te maken. Het ras Hansa wordt het meeste gebruikt. Dit ras heeft een goede opbrengst en niet al te grote aardappelen. Ideaal voor de producten die CêlaVíta maakt. Naast Verhoeven B.V. zijn er nog diverse andere leveranciers van de aardappelen voor CêlaVíta, verspreid over het hele land.

Nieuwe roze aardappelras – naamloos

Nieuwe tweekleurige aardappelras – naamloos

Ook al heeft een aardappelras veel voordelen, er zijn altijd nadelen. CêlaVíta kweekt daarom op kleine percelen ook andere, nieuwe aardappelrassen en test of deze nog meer geschikt zijn dan de huidige Hansa. Naast de standaard gele/witte rassen zien we ook prachtig gekleurde rassen in roze en paars. De namen zijn nog niet bekend en ze zijn ook nog niet in de winkel te verkrijgen. Allereerst moet namelijk nog de kwaliteit getest worden, de smaak en natuurlijk of de kleur aanwezig blijft in de aardappel tijdens verhitting.

Slechte oogst

Helaas heeft de hitte en droogte van afgelopen zomer gezorgd voor een slechtere oogst dan voorgaande jaren. Op sommige velden is goed te zien dat het loof van de aardappelen nog op een aantal plekken groen is en doorgeschoten. Normaal gesproken zou het loof rond deze tijd afgestorven moeten zijn. Het teken dan de aardappelen klaar zijn om geoogst te worden.

Wanneer er zo’n aardappelplant uit de grond wordt gehaald, is te zien dat de aardappels vrij klein zijn. Aan sommige knollen zijn nieuwe knolletjes gevormd. Het nieuwe knolletje haalt alle voedingsstoffen uit de grote knol, waardoor de grote knol uiteindelijk niet meer verder kan groeien en uiteindelijk zelfs kan gaan krimpen.

Proeverij

Ondanks de mindere opbrengst blijft er gelukkig nog genoeg over om wél te proeven. We nemen plaats in een grote tent midden op het veld om daar een aantal gerechtjes te proeven. Uiteraard met de producten van CêlaVíta. Met genoeg kookinspiratie en een goedgevulde goodiebag was het daarna weer tijd om terug naar huis te rijden.