Een introductie van Cava en de Penedès wijngaarden

Penedès (Catalonië, Spanje) kent een lange en fascinerende geschiedenis die teruggaat tot de 7e eeuw voor Christus. Fenicische zeevaarders introduceerden de wijnbouw, terwijl Grieken en Romeinen de teelt verder ontwikkelden. In de middeleeuwen beleefde de wijnbouw een bloeiperiode dankzij kloosters en abdijen. De phylloxera plaag in de 19e eeuw bracht grote veranderingen met zich mee, met een verschuiving naar witte druiven en de introductie van Cava in 1872. Met meer dan 300 wijnhuizen en deze rijke wijngeschiedenis biedt Penedès voor ieder wat wils. Of je nu een doorgewinterde wijnkenner bent of net begint met je wijnreis, in Penedès vind je gegarandeerd onvergetelijke ervaringen.

Penedès betovert met haar diversiteit. Glooiende heuvels bedekt met wijngaarden zover het oog reikt, pittoreske dorpjes verscholen tussen de ranken, en een adembenemende kustlijn vormen het decor van je wijnavonturen. Het mediterrane klimaat zorgt voor ideale omstandigheden voor verschillende druivenrassen, wat resulteert in een breed scala aan wijnen.

Elke week de nieuwste recepten/artikelen in je mailbox? Schrijf je dan via deze link in voor de wekelijkse nieuwsbrief! Of volg ons via Facebook, Instagram of Pinterest.

Het unieke terroir van Penedès

Penedès staat bekend om haar verbazingwekkende diversiteit aan wijnen, met elk hun eigen uitgesproken karakter. Dit is te danken aan de bijzondere mix van klimaat en bodemgesteldheid in de regio. De druivenranken wortelen diep in de droge en losse ondergrond van klei, zand en kalksteen, waardoor ze optimaal toegang hebben tot voedingsstoffen en water. Het mediterrane klimaat zorgt voor hete zomers, milde winters en gematigde regenval, vooral in de lente en herfst. Maar door de complexiteit van het heuvelachtige kustlandschap zijn er sterke lokale klimaatverschillen. Dit stelt wijnmakers in staat een ongelooflijk breed scala aan wijnen te produceren.

Penedès is onder te verdelen in drie klimatologische subzones:

• Baix Penedès: dit laaggelegen, warmere gebied staat bekend om zijn krachtige rode wijnen.
• Alt Penedès: hoger gelegen (500-800 meter) en koeler, perfect voor de productie van frisse witte wijnen.
• Medio Penedès: de overgangszone op 500 meter hoogte, waar druiven als Macabeo, Xarel·lo, Tempranillo en Parellada gedijen. Deze worden gebruikt voor mousserende wijnen en excellente witte wijnen.

Druivenrassen in Penedès

Penedès, een wijngebied gelegen in het hart van Catalonië, onderscheidt zich met trots door zijn rijke druivencollectie. Bijna 80% van de lokale wijnen heeft een wit karakter en strekt zich uit over zo’n 15.000 hectare aan wijngaarden. De lokale held Xarel·lo schittert als de sterspeler onder de witte druiven, gedijend in het centrale gebied. Macabeo, voornamelijk te vinden in de lagere kustgebieden, en Parellada, florerend in de hoger gelegen binnenlanden, spelen ook een belangrijke rol.

Niet beperkt tot witte variëteiten, omarmt Penedès rode wijnen met Spaanse klassiekers zoals Garnacha, Cariñena, Monastrell en de lokale Tempranillo, bekend als Ull de Llebre. Daarnaast wagen sommige wijnmakers zich aan internationale druiven zoals Merlot en Cabernet Sauvignon.

Hoe wordt Cava gemaakt

Het unieke karakter van Cava komt voort uit de speciale productiemethode, bekend als de méthode traditionnelle, die identiek is aan die van Champagne. Hoewel Cava traditioneel wordt gemaakt van Xarel·lo, Macabeo en Parellada, kunnen ook Pinot Noir, Chardonnay en Monastrell een rol spelen. De wijnmaker combineert deze druiven en past verschillende fermentatietechnieken toe, waardoor een verscheidenheid aan stijlen ontstaat.

De Méthode Traditionelle

1. De Oogst: De druiven voor Cava worden voornamelijk in augustus geoogst, zowel handmatig als machinaal.
2. Persing: De druiven worden voorzichtig geperst, in batches gescheiden per druivensoort.
3. Eerste vergisting (basiswijn): In grote roestvrijstalen tanks vindt de eerste vergisting plaats, opnieuw gescheiden per druivensoort. Hier wordt dee suiker in de geperste druiven omgezet in alcohol en ontstaat er een basiswijn.
4. Blending / Coupage: De verschillende basiswijnen verkregen van de druivensoorten worden samengevoegd. Elke wijnmaker maakt zijn eigen coupage volgens het type Cava dat hij wil produceren.
5. Tirage: De mix van basiswijnen wordt gebotteld en licor de tiraje (liqueur de tirage) wordt toegevoegd. Deze mix van gist en suiker zorgt voor de tweede en definitieve gisting in de fles, die vervolgens wordt afgesloten. De gebruikte flessen zijn dikker en steviger dan standaard wijnflessen, om de druk tijdens de vergisting te weerstaan.
6. Secundaire vergisting: De flessen rusten minimaal 9 maanden helemaal horizontaal. Tijdens deze vergisting sterven de gisten af, maar blijven ze wel in contact met de wijn. Dit noemen we ook wel ‘op de lies’ liggen. Dit bevordert de ontwikkeling van complexe smaken die in de tankmethode minder voorkomen. De kenmerkende aroma’s van brood, koekjes of gebak in kwaliteit Cava verraden dan ook de traditionele methode.
7. Riddling: De flessen worden langzaam gekanteld tot alle sedimentatie zich in de hals verzamelt. Dit gebeurt vaak handmatig in de kleinere wijnhuizen, of in een automatische Gyropalette bij grotere wijnhuizen.
8. Dégorgement: Het sediment moet verwijderd worden zonder teveel wijn te verliezen in het proces. De hals wordt bevroren, waardoor het sediment een hard propje wordt. Vervolgens wordt de kroonkurk eraf gepopt en “schiet” het bevroren sediment eruit dankzij de opgebouwde druk in de fles.
9. Dosage: De fles wordt aangevuld met (gezoete) basiswijn afhankelijk van het type Cava. De hoeveelheid suiker in de dosage, bepaalt de uiteindelijke zoetheid van de wijn. Brut Nature is met 0-3 gram per liter de droogste variant. Voor een iets zoetere Cava kies je Extra Brut (0-6 gr/L) of Brut (max. 12 gr/L). Liever wat meer zoetheid? Ga dan voor Extra Seco (12-17 gr/L), Seco (17-32 gr/L) of Semi Seco (32-50 gr/L). Dulce is met 50+ gram suiker per liter de zoetste Cava.
10. De kurk, musselet en capsule worden geplaatst en het label geplakt. De wijn is bijna klaar voor de verkoop. Eerst zal deze nog een paar maanden rusten om te komen tot een goede marriage van de dosage met de wijn.

Nieuwe Classificatie van Cava

Sinds 2020 zet de Spaanse organisatie ICEX zich in voor het verfijnen van de classificaties en zones voor DO Cava. Met als doel: de regio en haar mousserende wijnen naar een hoger niveau tillen, en jou als consument duidelijkheid bieden over de kwaliteit door middel van nieuwe herkomstindicaties en etiketten.

Wat is er vernieuwd?

• Striktere eisen voor Cava de Guarda Superior: vanaf nu 100% biologische druiven van minimaal 10 jaar oude wijnstokken, met een maximale opbrengst van 10.000 kg per hectare.
• Reserva, Gran Reserva en De Paraje Calificado met langere rijping: respectievelijk 18, 30 en 36 maanden rijping op fles.
• Nieuw “Integral Producer”-label: voor wijnhuizen die het hele proces, van druivenoogst tot botteling, zelf uitvoeren.
• Duidelijkere labels: vermelding van regio, subzone, “Integral Producer”-label en classificatie (Cava de Guarda of Cava de Guarda Superior) op basis van de rijping.

De 4 classificaties in detail

Zelf op bezoek bij een wijnhuis

Penedès is beroemd om zijn mousserende wijn, Cava. In Sant Sadurní d’Anoia, de “hoofdstad” van Cava, vind je talloze caves waar je kunt proeven en leren over de productie van deze unieke wijn. Naast Cava produceert Penedès ook een breed scala aan andere wijnen, van rode wijnen gemaakt van Tempranillo en Garnacha tot witte wijnen van Macabeo en Xarel·lo.

Maar nog leuker is het om zelf een wijnhuis te bezoeken! Penedès herbergt enkele van de meest iconische wijnhuizen van Spanje, zoals Torres en Codorníu, maar ook heel veel kleine producenten die ook het ontdekken waard zijn. Duik in de rijke geschiedenis en tradities van deze wijnhuizen door deel te nemen aan rondleidingen, wijnproeverijen en workshops. Leer over de unieke productiemethoden en proef de passie achter elke druppel.

LEES MEER: Op bezoek bij 4 cava wijnhuizen in de Penedès

La Ruta del Vino

De Penedès wijnroute vormt een uitgebreid netwerk van meer dan 200 bedrijven en organisaties, waaronder wijnhuizen, restaurants, accommodaties, musea en toeristische diensten. Gezamenlijk bieden zij diverse ervaringen aan voor zowel jong als oud. Met bijna 70 wijnhuizen die je kunt bezoeken, staat er een onvergetelijke wijntour op je te wachten.

Echter, de Penedès wijnroute reikt verder dan enkel wijnproeverijen. Verken de charmante dorpjes, proef verse lokale producten, geniet van culinaire hoogstandjes en ervaar de rust en schoonheid van de natuur. Het doel van deze route is het bevorderen van verantwoord toerisme, met nadruk op respect voor de wijncultuur en het adembenemende landschap. Kijk voor meer informatie op www.penedesturisme.cat/en/penedes-wine-route.

Reizen naar Penedès

De snelste en goedkoopste manier om Penedès te bereiken is per vliegtuig en dan een auto te huren. De makkelijkste aanvlieghaven is die van Barcelona. Maatschappijen als KLM, Transavia, Vueling en Easyjet bieden al retourtickets aan vanaf €60 vanuit Eindhoven, Rotterdam, Amsterdam en Maastricht. Kijk en vergelijk voor prijzen op Cheaptickets.nl.

3x Overnachten in Penedès

De Penedès biedt niet alleen fantastische Cava en wijnen, maar ook unieke plekken om te overnachten die perfect aansluiten bij je wijnavontuur. Hieronder vind je drie aanraders voor een onvergetelijke ervaring.

1. Cava & Hotel Mastinell – Stap in een adembenemende architectuur die de vorm van Cava-flessen nabootst! Dit 5-sterrenhotel in Vilafranca del Penedès biedt 13 exclusieve kamers, luxueuze ruimtes voor evenementen, een gastronomisch restaurant, een wijnkelder, zwembad en tuinen. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel: zonnepanelen, regenwateropvang en milieuvriendelijke materialen zorgen voor een minimale ecologische impact. Geniet van het uitzicht op de wijngaarden, proef heerlijke lokale gerechten en ontdek de Cava-cultuur in stijl.
2. Casa Gran 1771 – MontRubí Winery Hotel Adults Only – Verdwijn in een historisch boerderij-hotel uit 1771, midden in de Penedès-bergen. Dit adults only hotel biedt 10 karaktervolle kamers, sommige met een privé-buitenruimte. Geniet van de rust, ontdek de eigen wijngaard en proef de biologische wijnen van MontRubí. Ontspan in de zwembad omringd door wijngaarden, geniet van het uitzicht op het terras van de wijnbar of kom tot rust in de gezellige lounge met open haard.
3. Can Marlès Winery – Verblijf in La Marlesita, een gerenoveerde koeienstal uit 1859, perfect geïntegreerd in het landschap van Can Marlès. Dit charmante huisje met keuken, open haard en airconditioning biedt rust en ontspanning tussen de wijngaarden en bossen. Wil je meer ruimte? Kijk dan op de website voor het grotere landhuis op hetzelfde domein. Bonus: er wonen maar liefst 23 alpaca’s op dit wijndomein die je naar hartenlust mag voeren en knuffelen.

Extra tips

• Plan je reis: Kies de wijnhuizen die je wilt bezoeken en boek rondleidingen en wijnproeverijen van tevoren.
• Vervoer: Huur een auto om de wijngaarden te verkennen of maak gebruik van georganiseerde tours.
• Overnachting: Kies uit een breed scala aan accommodaties, van charmante boetiekhotels tot luxe wijngaardhotels.
• Geniet: Proef de wijnen, geniet van de omgeving en laat je verrassen door de gastvrijheid van Penedès.
• Eet: Ga voor de lekkerste Catalaanse tapas naar Cal 33 in Vilafranca del Penedès, een klein zaakje maar zeker de moeite waard. Bestel een tafel vol met kleine hapjes en met een indrukwekkende wijnkaart ben je hier de hele avond zoet.

Voor dit artikel ben ik door Unión Española de Catadores, A Shared Passion en Organización Interprofesional del Vino de España uitgenodigd, maar deze post bevat 100% mijn eigen mening en beleving.
Disclaimer

Elke week de nieuwste recepten/artikelen in je mailbox? Schrijf je dan via deze link in voor de wekelijkse nieuwsbrief! Of volg ons via Facebook, Instagram of Pinterest.

MEER WIJN:

• Vakantie Puglia: dé bestemming voor een wijnvakantie
• Bucketlist: 10x slapen in een wijnvat
• Lottenlund Estate – een wijngaard in Skåne, Zweden
• Op bezoek bij Calmel & Joseph in de Languedoc-Roussillon
• Luxemburg: Een culinair avontuur met bier, wijn en whisky