Tijdens de vakantie in Noord-Italië streken we na tien dagen neer in Piemonte. We hadden de koffer nog niet uitgepakt of dikke, donkere wolken pakten zich samen boven het dal waar we op uitkeken.
Vlak daarna hoorden we in de verte geknal, wat in eerste instantie leek op geweerschoten. Misschien was er iemand aan het jagen? Maar toen klonken de knallen ook dichterbij en leek het meer op kanonschoten! Piemonte ligt nu niet precies in een oorlogsgebied, maar we besloten toch maar even langs te gaan bij onze Italiaanse huisbaas, die gelukkig ook de buurvrouw was. Wij in het slecht-Italiaans, zij in het slecht-Engels, maar we kwamen erachter dat het anti-hagelkanonnen betrof, die al 15 jaar in de regio ingezet worden tegen naderende hagelstormen.
Hieronder een filmpje van de knallen, gefilmd vanaf ons balkon daar.
Bij thuiskomst was ik toch wel erg nieuwsgierig naar dit fenomeen en besloot er wat meer informatie over op te zoeken.
Het begin
De eerste hagelkanonnen (zogenaamde Wetterschiessen) werden al in 1896 door de Oostenrijkse wijnboer Albert Stiger ontwikkeld. Toen er twee jaar achter elkaar geen hagel viel in zijn wijngebied, werd zijn uitvinding in de rest van Oostenrijk en Noord-Italië zeer populair. Een ware anit-hagelkanonindustrie werd opgezet, en rond 1900 stonden er al meer dan 10.000 anti-hagelkanonnen in Oostenrijk en Noord-Italië.
Tijdens het derde jaarlijkse hagelcongres in Lyon in 1901 werden verschillende apparaten te koop aangeboden.
Markt van hagelkanonnen tijdens het 3e Internationale Congres over Hagelschieten, Lyon 1901 (Changnon & Ivens, 1981)
Maar helaas werden veel gebieden die toch hadden geïnvesteerd in de dure anti-hagelkanonnen de opvolgende jaren getroffen door hagelstormen, en vele oogsten gingen verloren. Een officieel experiment werd georganiseerd; één regio in Oostenrijk en één regio in Italië werden in tweeën verdeeld. In één helft werden 200 anti-hagelkanonnen geplaatst en drie jaar lang werd vergeleken of er meer of minder hagelbuien voorkwamen in het gebied met de kanonnen. Na deze drie jaar werd geconcludeerd door de Italiaanse Academie van Wetenschappen dat er geen significant verschil in hagelschade was tussen het gebied mét de kanonnen, en het gebied zonder de kanonnen (Pernter, 1907). Tegen de tijd dat dit artikel werd gepubliceerd, hadden de meeste boeren hun kanonnen al als schroot verkocht.
Maar natuurlijk herhaald de geschiedenis zich.
In 1972 begon in Frankrijk de firma Corballan opnieuw Stiger´s hagelkanon te produceren. In de decennia daarna is er door meerdere onderzoekers vastgesteld dat de hagelkanonnen op geen enkele manier bijdragen aan het uiteendrijven van hagelbuien of het vallen van hagel beïnvloeden.
Een voorbeeld van een Frans onderzoek: Ze stelden het hagelkanon horizontaal op en hingen hagelstenen voor de trechter tot op 100 meter afstand. Op geen enkele afstand bleek de kanon-schokgolf enig effect op de hagelstenen te hebben. Eerder laboratoriumwerk had aangetoond dat een schok van de orde van 300 hPa (hectopascal, de eenheid voor luchtdruk) nodig is om een ietwat poreuze hagelsteen te beschadigen, en op 100 meter afstand bedroeg de drukgolf van het kanon slecht 1.3 hPa (Ferrari en Paoletto, 1982).
Werking
In een explosiekamer wordt acetyleen (een zeer explosief gas) gespoten dat zich mengt met stikstof en zuurstof, aangevoerd vanuit apart opgeslagen gasflessen. De schokgolf die deze ontploffing met zich meebrengt, wordt via een trechtervormige pijp in de richting van de hagelbui geschoten. Deze schokgolf zou (volgens de fabrikant van de anti-hagelkanonnen) de ijskristallen in de hagelbui onstabiel maken en ervoor zorgen dat de gevormde hagelstenen uiteenspatten en als regendruppels terechtkomen op de betreffende gewassen.
Misleidende reclame
De verkoop van kanonnen gestimuleerd door misleidende teksten en zeer ruime interpretaties van tabellen van hagelval op een gegeven afstand van een hagelkanon.
Gemiddelde hagelval (per dm2) waargenomen door 21 hagelmeters rondom een Corballan antihagelkanon in Grosshöchstetten, Emmental.
Zoals je waarschijnlijk al kunt vermoeden, werden in de verkoopfolders- en praatjes alleen de jaren ´81 en ´83 vermeld. Maar als je kijkt naar het gemiddelde over alle jaren, kan je zien dat er nog steeds heel veel hagel viel op 400 meter van het hagelkanon.
De WMO
De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties voor internationale samenwerking op het gebied van meteorologie en klimaat. Samen met het “United Nations Environmental Programme” (UNEP) stelde de WMO het “Intergovernmental Panel on Climate Change” (IPCC) in, een gezaghebbend orgaan voor klimaatwetenschappen in relatie tot de politiek (bron: website KNMI).
Het officiële standpunt van de WMO in 2001 over het bestrijden van hagel met kanonnen is kortweg: “In recente jaren is opnieuw hagel bestreden met luidruchtige kanonnen. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing, noch een geloofwaardige hypothese die zulke experimenten zou ondersteunen.”
Nederland
Zelfs nu nog worden in Nederland anti-hagelkanonnen ingezet om gewassen te beschermen tegen de hagel.
Al meer dan 100 jaar zijn wetenschappers er al uit dat deze hagelkanonnen onzin zijn. Waarom zouden de mensen in Piemonte dan nog steeds zo vasthouden aan deze traditie?
Anti-hagelkanon op een bergkam in het Roero gebied. Foto: Jody
Bevolking
Ik heb ook gesproken met één van de eigenaars van Paitin, een wijnhuis met 17 hectare aan wijnstokken in de regio van Barbaresco. Hij kon ons vertellen dat de anti-hagelkanonnen regionaal beheerd worden, en dus niet in particuliere handen zijn. Het afschieten van de kanonnen gebeurt op afstand en vol-automatisch, afhankelijk van de weersvoorspellingen. Hij wist zeker dat het werkte, want ze hadden al 15 jaar geen hagel in het gebied gehad.
Conclusie
En ja, wie ben ik dan om met wetenschappelijk cijfers te gaan gooien? Het is toch wel bijzonder om zo´n soort wijntraditie mee te maken en te beleven. Dus niet schrikken, de volgende keer dat je misschien in Piemonte komt, het zijn maar Italianen die met hagelbuien aan het spelen zijn.
Bronnen:
Changnon, S.A., Ivens, J.L. 1981: History repeated : the forgotten hail cannons of Europe. Bull. Am. Meteor. Soc. 62, 368-375.
Chapuis, C. 2009: Winegrowers´ fight against hailstorms, Burgundy School of Business
Ferrari, P., Paoletto, P. 1982: Cannoni antigrandine ad onda acustica: aggiornamento al 1981. Terra
Trentina 28, no.1 p.10-12, no.2 p.6-9, no.3 p.44-46.
Pernter, J.M., 1907: Das Ende des Wetterschiessens. Meteor. Zeitschr. 24(3), 97-102
Wieringa, J. 2005: Kan men iets doen tegen hagel? Meteorologica
Wieringa, J., I. Holleman, 2006: If cannons cannot fight hail, what else? Meteorologische Zeitschrift, 15, issue 3, June
Hi, Just want to ask you all is this hail gun is good for environment. As per my study i found dangerous and it damages neighbours area. if you use it on time. But still i want to know how good it is for nature.
Hail gun users kindly provide me the feedback
That’s the strangest thing I’ve read lately on a post! What an odd practice especially considering the research.
Thanks Beth! I knew it was worth writing about this weird phenomenon! :)
I had never heard of hail guns before, but how interesting to get a glimpse into their use and the reasons and superstitions behind doing so.
Thank you Jeri, nice of you to read and comment on my article! :)
When I came to know about hail gun, I thought I will also inform people in Kashmir about this as mostly crops and fruits are damaged by hails every year. But at last I came to know that research has proved them on no help in this case.
As people still using it , it can be tradition or superstition as you have said as I am sure they know about research but believe more in their ancestor’s advice.
I´m sorry it doesn´t work, such a shame for the crops and fruits in Kashmir… :(
That is fascinating. Hail guns, shooting the skies. A unique way to get nature to do what you want; even if it really doesn’t work.
Yes! Very impressive if you see/hear it for the first time.. :)
When you first mentioned hail guns I thought it was a bad translation. Pretty funny. In America our equivalent is guys who danced to make it rain.
Haha, yes I can imagine it sounds pretty weird.. ;)
Hail cannons seem to make a lot of sense soI’m surprised research shows they have no real effect. I also understand why they’re stilll in use . I agree with you Jody it’s either a deep rooted tradition or superstition. As the grandchild of first gerneration Italians I know all about the Itlaians and supertitous rituals for every apect of their lifes. Oh the stories I could share!
I would love to hear those stories! Thanks for reading the article! :)
I had never heard of Hail Gun before… :-). That said your post fascinated me. I too found it interesting that people, even after the research, chose to use anti-hail guns! Why do you think that is?
Thank you Susan! I think they are very superstitious people who don´t want to change a thing about the method their fathers and grandfathers used.. What if they changed anything and the grapes would be destroyed? They would probably never make a bottle of wine again… ;)
Indeed odd Jody that even after the research, people would still be using the anti-hail guns. I’m not going to assume that they know of the research. And so maybe it’s more of a communications problem? At least it wasn’t guns to make hail!
Very odd indeed.. But I spoke with one of the winemakers, and he told me his father and his grandfather also used the system. And he would not change the system, because he was afraid it would hail again and his grapes would be destroyed.. So they are very superstitious.