Er zijn maar weinig plekken op aarde waar bier zó verweven is met de lokale identiteit als in het Tsjechische Pilsen. Hier, in het westen van het land, werd in 1842 iets geboren wat de bierwereld voorgoed zou veranderen: de Pilsner Urquell, het allereerste heldere, goudkleurige lagerbier ter wereld. Maar de weg daarheen was niet zonder slag of stoot. In 1838 liep de maat vol: 36 vaten slecht bier werden demonstratief leeggegooid op het centrale plein van Pilsen. De inwoners waren het beu dat hun lokale brouwsels niet te drinken waren. En dus besloten ze het beter te doen. Veel beter.
Een nieuwe brouwerij, een nieuw begin
De stadsarchitect Martin Stelzer werd naar Beieren gestuurd om daar de modernste brouwtechnieken te bestuderen. Hij keerde terug met plannen voor een gloednieuwe brouwerij én met een jonge Beierse brouwer: Josef Groll. Op 5 oktober 1842 tapte Groll zijn eerste bier: helder, goud van kleur, met een volle moutige smaak en een kruidige hopbitterheid van lokale Žatec (Saaz) hop. Een revolutie in een glas.
De brouwerij kreeg de naam Plzeňský Prazdroj, letterlijk ‘de oorspronkelijke bron uit Pilsen’. De Duitse vertaling daarvan werd later: Pilsner Urquell. En met dat bier werd een compleet nieuw biertype geboren: het pilsner.
De poort naar de biergeschiedenis
Wie vandaag de dag de brouwerij bezoekt, wandelt door een stuk levende biergeschiedenis. De beroemde dubbele poort van de Pilsner Urquell Brouwerij werd gebouwd in 1892 ter ere van het 50-jarig jubileum en prijkt inmiddels trots op bijna elk etiket.
Binnen de muren vind je een mix van oud en nieuw: blinkend koper in de historische brouwzaal, moderne RVS-ketels in de nieuwe brouwhal en een bezoekerscentrum dat het verleden met de toekomst verbindt.
Van mout tot meesterwerk
Wat Pilsner Urquell uniek maakt, is dat het nog steeds volgens het originele recept wordt gebrouwen. De drie basisingrediënten komen allemaal uit Tsjechië zelf:
- Zacht water uit Pilsen, dat de delicate smaak ondersteunt.
- Moravische gerst, gemout tot een licht, broodachtig profiel.
- Saaz-hop, die zorgt voor die kenmerkende kruidige, bloemige bitterheid.
Daarbovenop gebruikt de brouwerij nog altijd de drievoudige decoctie-methode: het maischproces wordt drie keer verhit, wat zorgt voor extra diepte en karamelachtige tonen. En natuurlijk wordt er gebrouwen met ondergist en een lange, koude lagering, precies zoals Groll het ooit bedoeld had.
De kelders van Pilsen: bierhemel onder de grond
Onder de brouwerij ligt een 9 kilometer lang netwerk van kelders, uitgehakt in kalksteen. Hier rijpte het bier vroeger in eikenhouten vaten, gekoeld met ijsblokken die ’s winters uit nabijgelegen meren werden gehaald.
Hoewel de moderne productie inmiddels in roestvrijstalen tanks plaatsvindt, wordt er nog steeds op traditionele wijze gebrouwen in deze kelders. Puur voor vergelijking en kwaliteitscontrole. Het resultaat: een authentiek referentiebier waarmee de moderne batches worden vergeleken om de smaakidentiteit te bewaken.
Tijdens de rondleiding proef je in deze kelders een glas ongefilterde, ongepasteuriseerde Pilsner Urquell, rechtstreeks uit een houten vat. Troebel, romig, fris en levend: bier zoals het bedoeld is. En ja, zelfs om tien uur ’s ochtends smaakt dat verrassend goed. Natuurlijk komt Pilsener niet meer uit een houten vat, maar er zijn nog steeds 9 kuipers in dienst om de oude houten vaten te onderhouden. Toen houten vaten nog de standaard waren om pilsner in te lageren, had Urquell maar liefst 150 kuipers in dienst!
De smaak van het origineel
Een verse Pilsner Urquell heeft een unieke balans tussen zoete moutigheid en stevige bitterheid. Verwacht tonen van vers brood, biscuit, honing en een kruidige afdronk van hop. Het bier is zacht koolzuurhoudend en romig in de mond, met een droge, schone finish die vraagt om nog een slok. Met 4,4% alcohol is het doordrinkbaar, maar zeker niet vlak.
In Tsjechië wordt het vaak geschonken op drie manieren:
- Hladinka – met een volle, romige schuimkraag.
- Šnyt – half schuim, half bier, als je iets minder wilt drinken.
- Mlíko – bijna alleen schuim, zacht en zoet. Een Tsjechische traditie die je minstens één keer moet proberen en hun manier van een bijna alcoholvrij biertje.
Pilsner Fest: hét bierfeest van Pilsen
Elk jaar in het eerste weekend van oktober viert Pilsen de verjaardag van haar beroemdste exportproduct: Pilsner Urquell. Tijdens het Pilsner Fest stroomt de stad vol met livemuziek, goed eten en uiteraard liters vers getapt bier. Normaal gesproken vindt het festival plaats op het terrein van de brouwerij zelf, maar in 2025 verhuisde het feest tijdelijk naar het centrum van de stad, vanwege verbouwingen op het brouwerijcomplex.
Het centrale plein van Pilsen vormde toen het bruisende hart van de festiviteiten, met podia, lokale foodtrucks, Tsjechische volksmuziek en natuurlijk het moment suprême: het gezamenlijk proosten op de verjaardag van de allereerste Pilsner om 18:42, die in 1842 werd gebrouwen. Of je nu bierkenner bent of gewoon houdt van een gezellige sfeer, Pilsner Fest is de perfecte manier om de Tsjechische biercultuur van dichtbij te beleven.
Praktische informatie voor je bezoek
De Pilsner Urquell Brouwerij ligt op loopafstand van het centrum van Pilsen, op ongeveer een uur rijden van Praag.
Rondleidingen:
- Dagelijks geopend van 9:00 tot 18:00 (mei–september)
- Rondleidingen in het Tsjechisch, Engels of Duits
- Duur: ongeveer 110 minuten
- Prijs: ±CZK 380 = ±€15,60 (inclusief glas Pilsner in de kelder)
- Tickets zijn bij de kassa te koop of online via www.prazdrojvisit.cz/en/tours/pilsner-urquell-brewery-tour.
In Praag en geen tijd om naar Pilsen af te reizen?
In het centrum van Praag is sinds 2023 een heuse Pilsner Urquell Experience geopend waar je alles leert over deze beroemde brouwerij. Inclusief een glaasje Pilsener natuurlijk.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door CzechTourism en Pilsen Tourism.
Disclaimer
Elke week de nieuwste recepten/artikelen in je mailbox? Schrijf je dan via deze link in voor de wekelijkse nieuwsbrief! Of volg ons via Facebook, Instagram of Pinterest.
MEER BIER TIPS:
- Brouwerij De Koninck in Antwerpen: 10 jaar beleving rond het Bolleke
- Bierfietsen van bron tot brouwerij: drie Brabantse brouwroutes die dorstig maken
- Ontdek Newcastle: bier, brouwerijen en authentieke pubs
- Een weekend in Brighton: restaurants, bier, gin en meer!
- Op bezoek bij: Fort Lapin brouwerij in Brugge
Geef een reactie